Y Blaid yn cyflwyno cynllun amgen

Mae cynghorwyr Plaid Cymru yn Sir Gâr wedi cyhoeddi eu hymateb i gynigion y cyngor sir am ddiwygio addysg uwchradd yn y sir. Dywedodd arweinydd y grŵp, Cyng Peter Hughes Griffiths, ei fod wedi cyflwyno copi yn ffurfiol i'r Cyfarwyddydd Addysg. Gan ymwrthod yn llwyr â dull gweithredu'r cyngor, mae'r grŵp wedi galw am atal beth mae'n nhw'n ei ddisgrifio fel proses sylfaenol ddiffygiol.

Dywedodd Cyng Hughes Griffiths, "Ymddengys fod y cyngor yn benderfynol o ruthro ymlaen gyda chynllun sy'n anwybyddu elfennau allweddol o'r cyngor a roddwyd iddyn nhw gan Lywodraeth y Cynulliad. Yn benodol, gofynnwyd iddyn nhw baratoi cynllun ar gyfer y sir gyfan, ond maen nhw wedi paratoi cynllun am ran o'r sir yn unig; gofynnwyd iddynt ystyried trefniadau traws-ffiniol posib, ond maent wedi dewis peidio; a gofynnwyd iddynt ystyried pob partner posib megis Coleg Sir Gâr, ond eto, maent wedi dewid peidio. Ar ben hynny i gyd, maent wedi anwybyddu eu cynllun addysg Gymraeg eu hunain, ac wedi gwrthod aros am i Lywodraeth y Cynulliad gyhoeddi strategaeth ar fater addysg Gymraeg. Maen nhw hyd yn oed wedi gwrthod cynnal arolwg i asesu gwir lefel y galw am addysg Gymraeg.

"Rhwng popeth, maen nhw wedi paratoi cynllun ar frys, heb feddwl trwy'r goblygiadau, ac mae'r cynllun yn ddiffygiol iawn. Maent wedi achosi cryn dipyn o bryder yn ddi-angen trwy gydol yr ardal, ac wedi cyhoeddi opsiynau sy'n annerbyniol i lawer ianw o rieni. Ni allwn gefnogi'r cynlluniau fel y maent, ac rydym wedi annog y cyngor sir i atal y broses hon yn syth, a pharatoi cynllun cynhwysfawr, ar sail ymgynghoriad ystyrlon gyda phawb sydd â diddordeb yn y mater.

"Mae'n hollol annerbyniol i adael ardal fel Llanymddyfri i fod yn rhyw fath o 'anialwch addysgol' ar lefel uwchradd, fel ymddengys yw bwriad y cyngor. Ac mae gadael ardal Dinefwr heb unrhyw ddarpariaeth uwchradd gyfrwng Gymraeg yn anywybyddu natur iethyddol yr ardal a'i hanes. Hyd yn oed lle maent wedi ceisio diogelu ac ehangu darpariaeth gyfrwng Gymraeg, megis yng Nghwm Gwendraeth, mae eu cynllun yn methu â mynd i'r afael â'r problemau sy'n codi wrth geisio darparu ar gyfer y cannoedd o blant sydd ar hyn o bryd yn derbyn eu haddys yn bennaf neu'n gyfangwbl trwy gyfrwng y Saesneg yn yr ardal. Maen nhw wedi llwyddo i greu sefyllfa, trwy ruthro, lle maent wedi llwyddo i blesio bron neb."

Fe wnaeth cynghorwyr y Blaid gynnal cyfres o gyfarfodydd ymgynghori eu hunain ar y mater. Dywedodd Cyng Hughes Griffiths, "Yn wahanol i'r cyngor, ni aethom ni i'r cyfarfodydd gyda chyfres o opsiynau i gyfyngu ar y drafodaeth. Aethom ni gyda meddyliau agored - i wrando, nid i siarad. Roedd pobl yn agored, ac yn barod i drafod, ond nid ydynt yn hoffi sefyllfa lle'r mae'r cyngor yn gorfodi 'fait accompli' arnynt. Hyd yn oed yn awr, rydym yn annog y cyngor i ail-feddwl, a llunio cynllun sy'n ystyried pob agwedd o'r mater ar draws y sir, yn hytrach na rhai materion yn unig mewn rhan yn unig o'r sir."