12/22/2009

Galw am arian i CFfI Sir Gâr

Mae Cyng Eirwyn Williams wedi annog Cyngor Sir Gâr i roddi arian i CFfI yn y sir. Cododd y mater yng nghyfarfod diwetha’r cyngor llawn, gan dynnu sylw at y symiau a roddir gan gynghorau cyfagos.

“Mae Ceredigion yn cyfrannu £16,000, ac mae Sir Benfro’n rhoi £8650,” dywedodd Cyng Williams. “Ond nid yw’r sir hon yn cyfrannu dim tuag at gyllid greiddiol y CFfI, a dyna sydd ei angen arnynt. Mae angen iddyn nhw weld y Cyngor Sir yn eu helpu i gynllunio at y dyfodol tymor hir, ac i gynnal eu gweithgareddau craidd traddodiadol, nid i ariannu gweithgareddau ffasiynol tymor byr yn unig.”

Tynnodd Cyng Williams sylw at waith y mudiad o ran datblygu sgiliau a doniau. “Mae llawer o’r arweinwyr yn ein sir, ym mhob math o faes, wedi mireinio’u sgiliau yn eu hymwneud a’r CFfI; rydyn ni’n siarad felly am wneud buddsoddiad yn nyfodol ein sir.

“Roedd yn syndod mawr i mi – sioc hyd yn oed – glywed ymateb arweinydd y cyngor, Cyng Meryl Gravell. I bob pwrpas, dywedodd y dylai CFfI beidio â chodi mwy o arian i neb arall, a defnyddio eu hamser a’u hymdrechion i godi arian at eu defnydd eu hunain. Ond mae helpu pobl eraill, a gwneud gwaith gwirfoddol, yn elfen allweddol o waith ac ethos y CFfI. Rydyn ni am i’n pobl ifanc ddatblygu gyda theimlad o gyfrifoldeb tuag at eu cyd-ddinasyddion, nid gyda ffocws cul ar eu lles eu hunain. Byddai’n ddiwrnod trist iawn i’n cymdeithas pe byddai pob un ohonom ond yn gwneud yr hyn sy’n iawn i ni’n hunain.”

12/18/2009

Galw am arwyddion dwyieithog

“Mae angen gwneud mwy i sicrhau fod cwmnïoedd preifat yn dilyn esiampl y sector cyhoeddus ac yn codi arwyddion dwyieithog,” yn ôl cynghorydd Plaid Cymru yn Sir Gâr. Roedd Cyng Arwel Lloyd yn siarad ar ôl clywed mewn cyfarfod nad oedd modd defnyddio’r rheoliadau cynllunio i fynnu bod cwmnïoedd yn codi arwyddion dwyieithog.

Dywedodd Cyng Lloyd wrth y cyngor bod Cymdeithas Ddinesig Caerfyrddin wedi ysgrifennu at un cwmni yn ei annog i godi arwyddion dwyieithog, ond wedi derbyn ymateb yn datgan bod holl arwyddion y cwmni yn y DU yn cael eu gwneud yn ganolog, ac nad oedd y cwmni’n barod i godi arwyddion gwahanol yng Nghymru.

“Mae hyn yn dangos diffyg parch, a diffyg dealltwriaeth o natur y wlad y maen nhw’n gweithredu ynddi,” dywedodd Cyng Lloyd. “Mae Cymru’n wlad ddwyieithog, ac yn y sir hon, mae’r mwyafrif yn medru’r Gymraeg. Mae’n gwbl annerbyniol fod cwmni mawr yn cael anwybyddu’r ffaith honno.

Mae Cyng Lloyd wedi gofyn i Nerys Evans AC weld a oes modd i’r Cynulliad Cenedlaethol newid y rheoliadau cynllunio er mwyn rhoi’r hawl i awdurdodau lleol fynnu arwyddion dwyieithog. Dywedodd Ms Evans, “Byddaf yn gofyn am newid y rheoliadau hyn. Mae hyn yn gam bach, ond mae’n rhoi status a phresenoldeb i’n hiaith. Ac wrth wneud arwyddion yn ddwyieithog pan fyddan nhw’n cael eu codi, mae’r gost yhcwanegol yn fach iawn.”

Mae’r syniad wedi’i gefnogi’n gryf hefyd gan ymgeisydd seneddol y Blaid, John Dixon, a ychwanegodd “Mae dweud eu bod am gadw eu holl arwyddion yn union yr un yn ddadl hurt ac anonest. Mae llawer o’r cwmnïoedd mawr sy’n gweithredu yng Nghymru hefyd yn gweithredu mewn nifer o wledydd eraill, ac ym mhob achos, maen nhw’n addasu eu harwyddion i gynnwys yr iaith leol. Nid oes unrhyw gyfiawnhâd trin Cymru a’r Gymraeg yn wahanol.”

12/17/2009

Penderfyniad yn anghyfreithlon medd y Blaid

Mae Cynghorwyr Plaid Cymru yn Sir Gâr wedi croesawu penderfyniad y cyngor i ail-feddwl am gau pedwar cartref gofal, ond maen nhw wedi honni fod y ffordd y mae penderfyniadau ers hynny wedi cael eu cymryd yn anghyfansoddiadaol, ac o bosib yn anghyfreithlon. Dywedodd arweinydd y Blaid ar y cyngor, Cyng Peter Hughes Griffiths, “Trechwyd cynnig y Bwrdd Gweithredol gan y Pwyllgorau Craffu, a phasiwyd cynnig Plaid Cymru. Yn amlwg, roedd hynny’n golygu fod yn rhaid i’r cyngor newid cyfeiriad, ond dwi’n pryderu’n fawr o ddarllen y datganiad a roddwyd i’r cyfryngau gan y cyngor yn sgil hynny. Mae’r datganiad yn dweud fod penderfyniad arall wedi’i wneud gan y Bwrdd Gweithredol mewn ‘cyfarfod anffurfiol’. Nid yma’r ffordd i wneud penderfyniadau, ac nid yw cyfansoddiad y cyngor yn caniatáu hyn.

Mae’n rhaid i unrhyw gyfarfod lle mae penderfyniadau’n cael eu gwneud gael ei alw’n ffurfiol, gyda rhybudd priodol, ac mae’n rhaid caniatáu i’r cyfryngau a’r cyhoedd fynychu’r cyfarfod. Mae cymryd penderfyniadau mewn ‘cyfarfod anffurfiol’ yn anghyfansoddiadol – ac mae bronn yn sicr ei bod yn anghyfreithlon hefyd. Ymddengys i fi nad yw’r prosesau priodol wedi’u dilyn, a dwi wedi gofyn i’r Prif Weithredwr am esboniad brys o’r broses a ddilynwyd yn yr achos hwn.

“Ar ben hynny, ymddengys eu bod wedi penderfynu rhywbeth gwahanol i’r hyn yr oedd aelodau’r pwyllgor yn credu eu bod nhw wedi penderfynu. Ar ôl i’r cynnig gwreiddiol gael ei drechu, awgrymwyd gan yr aelod o’r Bwrdd Gweithredol a oedd yn bresennol bod grŵp yn cael ei sefydlu i ystyried y mater o’r newydd. Roeddem ni i gyd yn deall taw Grŵp Gorchwyl a Gorffen fyddai hyn – yn cynrychioli’r holl bleidiau ar y cyngor. Fodd bynnag, ymddengys fod y Bwrdd Geithredol – yn ei ‘gyfarfod anffurfiol’ – wedi newid hynny, gan benderfynu sefydlu grŵp o swyddogion o wahanol gyrff i gwrdd yn breifat heb graffu democrataidd. Mae hyn yn ddatblygiad sy’n achosi cryn bryder i mi.”

Dywedodd Cllr Dyfrig Thomas, dirprwy arweinydd Plaid Cymru ar y cyngor, “Mae’n amlwg nad oedd y Bwrdd Gweithredol wedi ystyried am eiliad bod modd i’w cynnig gael ei wrthod. Maen nhw’n arfer â chael eu ffordd eu hunain ar bopeth, ac roedden nhw’n disgwyl i’w haelodau ddilyn yn gaeth yn hytrach na gwrando ar y dadleuon. O ganlyniad, ymddengys fod y penderfyniad wedi achosi cryn banig iddyn nhw, ac yn awr maen nhw’n ceisio cyflwyno’r penderfyniad fel un a wnaed ganddyn nhw. Yn y broses, ymddengys eu bod wedi llwyr diystyru rheolau a phrosesau’r cyngor ei hun.

“Un o’r cwestiynau mawr nawr yw hyn – beth wnaiff y Blaid Lafur? Roedd eu haelodau’n cefnogi Plaid Cymru wrth geisio gwrthod y cynnig gwreiddiol, ac os maen nhw’n dal eu tir, gallwn ladd y cynnig am byth. Ond os maen nhw’n caniatáu i Meryl Gravell a’i chriw eu gorfodi i’w chefnogi, wedyn mae’n debyg y bydd y cyngor yn ceisio rhoi’r un cynnig gerbron unwaith yn rhagor. Beth fydd eu dewis nhw?”

12/15/2009

Rheoli nifer y cerbydau

Croesawyd y syniad o wneud mwy i herio'r angen am gerbydau'r cyngor. Yn ei gyfarfod diwethaf, cytunodd y cyngor fod angen dull mwy pendant o sicrhau profi'r angen am bob cerbyd, ac o sicrhau fod y defnydd gorau'n cael ei wneud ohonynt.

Dywedodd arweinydd Plaid Cymru ar y cyngor, Cyng Peter Hughes Griffiths, "Ymddengys i mi fy mod yn gweld cerbydau'r cyngor dros y lle yn y sir yma. Mae llawer o bobl eraill wedi dweud yr un peth wrthyf i. Yn wir, dwi wedi cael ar ddeall fod gan y cyngor oddeutu 700 o gerbydau i gyd. Mae'r rhan fwyaf ohonom yn gwybod o brofiad personol faint mae'n costio i redeg un car; rhaid fod 700 yn costio'n sylweddol i'r cyngor. Yn amlwg, mae angen digon i gyflawni dyletswyddau'r cyngor, ond dwi wedi amau'n aml a oes angen cymaint ag sydd gyda ni. Mae gwneud mwy i fonitro hyn yn gam cadarnhaol, a dwi'n ei groesawu'n fawr."

12/07/2009

Ail-osod yr offer chwarae!

Mae'r ddau gynghorydd sir sy'n cynrychioli ward Llannon ar Gyngor Sir Gâr wedi galw am ail-osod offer charae ym maes chwarae Maes Gwern yn y Tymbl. Cyflwynodd y ddau gynghorydd ddeiseb i'r cyngor yn ei gyfarfod llawn diwethaf. Roedd dros 180 o drigolion lleol wedi llofnodi'r ddeiseb.

Dywedodd Cyng Phil Williams, "Roedd y Cyngor Sir wedi symud yr offer chwarae heb unrhyw rybudd o gwbl i'r gymuned leol - cyrhaeddodd tîm o ddynion, ac aethan nhw â'r offer. Bu hyn yn ergyd drom i'r gymuned, a sefydlodd y maes chwarae ym 1979 ar sail gwaith lleol. Cliriwyd y safle - oedd wedi bod yn dir diffaith - gan y plant lleol eu hunain, oherwydd yr oedden nhw am gael ardal chwarae yn lleol. Ac eithrio cyfraniad Mr Evan Bowen, sy'n byw ger y safle, gwnaed y gwaith i gyd gan y plant, y rhan fwyaf ohonynt rhwng 11 a 13 oed. Yn dilyn ymgyrch lleol, cytunodd y cyngor yn y diwedd i ddarparu offer, bum mlynedd yn ddiweddarach, ym 1984.

"Pan oedd y tywydd yn braf, roedd hyd at 60 o blant yn defnyddio'r safle, ac er bod safle arall y tu ôl i Ysgol y Tymbl, nid yw hynny'n addas i blant hŷn. Mewn gwirionedd, mae'n addas ar gyfer plant hyd at 7 oed yn unig. Dwi wedi erfyn ar y cyngoir sir i osod offer chwarae newydd ar y safle yn lle'r offer a ddymchwelwyd, fel y gall y plant ddal i chwarae mewn ardal ddiogel."

Dywedodd ei gyd-gynghorydd, Emlyn Dole, "Yn gymharol ddiweddar, dywedodd arweinwyr y cyngor sir wrthom ni nad oedd angen y dddeddfwriaeth newydd y mae Dai Lloyd AC yn ei gyrru trwy'r cynunlliad i sicrhau ymgynghori cyn colli cyfleusterau. Ond mae'r ffordd y mae'r cyngor wedi gweithredu yn fan hyn yn dangos yn union pam fod angen y fath gyfraith. Mae'n gwbl annerbyniol fod offer chwarae'n gallu cael ei dymchwel heb unrhyw rybudd neu ymgynghori ymlaen llaw."