Pwy sy'n rhedeg y Cyngor?

Yn ôl y cyfansoddiad o leiaf, y cynghorwyr sy'n aelodau'r Bwrdd Geithredol sy'n gyfrifol am redeg y Cyngor. Ond weithiau, dwi ddim mor siwr.

Ystyriwch yr hyn a ddigwyddodd yn y cyfarfod diwethaf er enghraifft. Un o'r pethau mwyaf sylweddol ar yr agenda oedd adroddiad ar arolwg o Wasanaethau Cymdeithasol y Sir. Roedd yr adroddiad yn dda, gan ddangos llawer o gynnydd ers yr arolwg diwethaf, er, o ran Gwasanaethau i Oedolion yn benodol, roedd y man cychwyn yn isel iawn, gan ddilyn adroddiad beirniadol o'r blaen.

Cyflwynwyd yr adroddiad gan aelod o'r Bwrdd Gweithredol, Cyng Kevin Madge, Llafur. Ar ôl ychydig o frawddegau cyffredinol am ba mor dda oedd y cyngor a faint o waith da a wnaed, eisteddodd i lawr, a rhoddwyd cyfle i gynghorwyr eraill godi cwestiynau.

Cafwyd cyfres o gwestiynau gan gynghorwyr y Blaid ar nifer o agweddau o'r adroddiad. Byddai dyn wedi disgwyl i'r aelod Bwrdd Gweithredol ymateb i'r rhain - wedi'r cyfan, efe sy'n gyfrifol ac yn atebol am yr hyn mae'r cyngor yn ei wneud - ac efe sy'n derbyn lwfans cyfrifoldeb arbennig am hynny. Dim gobaith.

Atebwyd pob un cwestiwn gan rywun arall, gan fwyaf gan y Cyfarwyddwr gyda chymorth y Prif Weithredwr ac Arweinydd y Cyngor - er yr oedd ei chyfraniad hithau, gan fwyaf, yn ymgais i feio'r Gweinidog Llafur yn Llywodraeth y Cynulliad. Dim ond ar y diwedd, pan ddaeth yr amser i gloi'r drafodaeth, oedd gan Gyng Madge unrhyw beth arall i'w ddweud. Hyd yn oed wedyn, nid ymateb i'r drafodaeth a wnaeth, ond ceisio beio ACau Plaid Cymru am benderfyniad Gweinidog Llafur yn y Cynulliad.

Ymddengys taw Cyng Madge sy'n gyfrifol mewn enw, ond ei fod naill ai yn anfodlon, neu ynteu ddim yn gallu ymateb i unrhyw bwyntiau manwl am y gwasanaethau y mae'n gyfrifol amdanynt. Neu efallai fod yr Arweinydd yn ofni na fydd yn rhoi'r ateb 'cywir'?

Cyng Peter Hughes Griffiths, Arweinydd y Grŵp