3/26/2009

Dryswch ynghylch offer chwarae

Mae diffyg cyfleusterau i blant yn ardal Llwynhendy, ac mae anghydfod rhwng y Cyngor Sir a'r cwmni a oedd yn gyfrifiol am ddatblygiad Pemberton yn drysu'r sefyllfa, yn ôl Meilyr Hughes, cynghorydd Plaid Cymru am yr ardal. Roedd arfer bod ramp bwrdd sglefrolio a seddau ar y safle cyn y datblygiad, ond maen nhw wedi diflannu ers dros flwyddyn heb gael dim byd yn eu lle.

Mae Cyng Hughes wedi bod wrthi'n ceisio datrys y broblem, a dywedodd yr wythnos hon, "Rydyn ni'n cael dwy stori hollol wahanol - un gan Costain a'r llall gan y Cyngor Sir. Yn ôl Costain, fe dynnon nhw'r offer ar gais y cyngor sir, gan eu cadw'n saff i'r cyngor eu casglu. Cymerodd y Cyngor sir ymron i flwyddyn cyn dod amdanynt, ac wedyn aethan nhw â'r ramp yn unig, gan adael y seddau.

"Fodd bynnag, yn ôl y cyngor, gwrthododd y datblygwyr ryddhau'r offer i'r cyngor. Ni all y ddwy stori hon ill dwy fod yn wir, ond y canlyniad yw fod y ddwy ochr yn dewud taw'r llall sy'n gyfrifol, a'r llall ddylai dalu iawndal neu ddarparu offer newydd."

Dywedodd Cyng Hughes nad oedd yn pryderu gormod am bwy sydd ar fai na phwy sy'n dweud y gwir. Ei brif bryder e yw cael offer yn ôl yn yr ardal ar gyfer y plant. "Y plant sydd ar eu colled," dywedodd. "Mae'n iawn i'r oedolion ddadlau am hyn, ond y plant sydd heb offer chwarae ers dros flwyddyn. Bydda i'n dal i bwyso am ddatrys y broblem hon mor fuan ag sy'n bosibl."

3/17/2009

Llundain yn rhywstro codi tai

Mae llywodraeth Llundain yn rhwystro cyngorau Cymru rhag codi mwy o dai cyngor, yn ôl Plaid Cymru. Ond mae cynghorwyr y Blaid yn Sir Gâr yn galw am newid y polisi, fel bod modd i gynghorau ddechrau adeiladu tai eto. Dywedodd Cyng John Edwards, llefarydd Plaid Cymru ar Dai ar y cyngor, "Mae'r rheolau sy'n clymu cynghorau yn wahanol i'r rheolau sy'n ddilys ar gyfer cymdeithasau tai. Yr effaith yw ei bod yn fwy cost-effeithiol rhoi grantiau tai cymdeithasol i gymdeithasau tai nag i gynghorau. Mae hyn, yn ei dro, yn atal cynghorau rhag adeiladu tai.

"Mae Prif Weinidog y DU wedi sôn yn ddiweddar am annog cynghorau i adeiladu mwy o dai, a buaswn i'n croesawu'r cyfle. Byddai'n helpu ni i gwrdd ag anghenion tai lleol, a hefyd hyrwyddo'r economi lleol. Ond, ar hyn o bryd, y rheolau a osodwyd i lawr gan lywodraeth Llundain sy'n ein rhwystro ni. Ac rydyn ni i gyd yn gwybod pwy oedd yn Ganghellor y Trysorlys am y rhan fwyaf o'r 12 mlynedd ddiwethaf."

3/16/2009

Y Blaid yn cyflwyno cynllun amgen

Mae cynghorwyr Plaid Cymru yn Sir Gâr wedi cyhoeddi eu hymateb i gynigion y cyngor sir am ddiwygio addysg uwchradd yn y sir. Dywedodd arweinydd y grŵp, Cyng Peter Hughes Griffiths, ei fod wedi cyflwyno copi yn ffurfiol i'r Cyfarwyddydd Addysg. Gan ymwrthod yn llwyr â dull gweithredu'r cyngor, mae'r grŵp wedi galw am atal beth mae'n nhw'n ei ddisgrifio fel proses sylfaenol ddiffygiol.

Dywedodd Cyng Hughes Griffiths, "Ymddengys fod y cyngor yn benderfynol o ruthro ymlaen gyda chynllun sy'n anwybyddu elfennau allweddol o'r cyngor a roddwyd iddyn nhw gan Lywodraeth y Cynulliad. Yn benodol, gofynnwyd iddyn nhw baratoi cynllun ar gyfer y sir gyfan, ond maen nhw wedi paratoi cynllun am ran o'r sir yn unig; gofynnwyd iddynt ystyried trefniadau traws-ffiniol posib, ond maent wedi dewis peidio; a gofynnwyd iddynt ystyried pob partner posib megis Coleg Sir Gâr, ond eto, maent wedi dewid peidio. Ar ben hynny i gyd, maent wedi anwybyddu eu cynllun addysg Gymraeg eu hunain, ac wedi gwrthod aros am i Lywodraeth y Cynulliad gyhoeddi strategaeth ar fater addysg Gymraeg. Maen nhw hyd yn oed wedi gwrthod cynnal arolwg i asesu gwir lefel y galw am addysg Gymraeg.

"Rhwng popeth, maen nhw wedi paratoi cynllun ar frys, heb feddwl trwy'r goblygiadau, ac mae'r cynllun yn ddiffygiol iawn. Maent wedi achosi cryn dipyn o bryder yn ddi-angen trwy gydol yr ardal, ac wedi cyhoeddi opsiynau sy'n annerbyniol i lawer ianw o rieni. Ni allwn gefnogi'r cynlluniau fel y maent, ac rydym wedi annog y cyngor sir i atal y broses hon yn syth, a pharatoi cynllun cynhwysfawr, ar sail ymgynghoriad ystyrlon gyda phawb sydd â diddordeb yn y mater.

"Mae'n hollol annerbyniol i adael ardal fel Llanymddyfri i fod yn rhyw fath o 'anialwch addysgol' ar lefel uwchradd, fel ymddengys yw bwriad y cyngor. Ac mae gadael ardal Dinefwr heb unrhyw ddarpariaeth uwchradd gyfrwng Gymraeg yn anywybyddu natur iethyddol yr ardal a'i hanes. Hyd yn oed lle maent wedi ceisio diogelu ac ehangu darpariaeth gyfrwng Gymraeg, megis yng Nghwm Gwendraeth, mae eu cynllun yn methu â mynd i'r afael â'r problemau sy'n codi wrth geisio darparu ar gyfer y cannoedd o blant sydd ar hyn o bryd yn derbyn eu haddys yn bennaf neu'n gyfangwbl trwy gyfrwng y Saesneg yn yr ardal. Maen nhw wedi llwyddo i greu sefyllfa, trwy ruthro, lle maent wedi llwyddo i blesio bron neb."

Fe wnaeth cynghorwyr y Blaid gynnal cyfres o gyfarfodydd ymgynghori eu hunain ar y mater. Dywedodd Cyng Hughes Griffiths, "Yn wahanol i'r cyngor, ni aethom ni i'r cyfarfodydd gyda chyfres o opsiynau i gyfyngu ar y drafodaeth. Aethom ni gyda meddyliau agored - i wrando, nid i siarad. Roedd pobl yn agored, ac yn barod i drafod, ond nid ydynt yn hoffi sefyllfa lle'r mae'r cyngor yn gorfodi 'fait accompli' arnynt. Hyd yn oed yn awr, rydym yn annog y cyngor i ail-feddwl, a llunio cynllun sy'n ystyried pob agwedd o'r mater ar draws y sir, yn hytrach na rhai materion yn unig mewn rhan yn unig o'r sir."

3/12/2009

Galw am weithredu sydyn ar welyau haul

"Dylid tynnu'r gwelyau haul o Ganolfannau Hamdden Sir Gaerfyrddin yn syth", ddywedodd un cynghorydd yr wythnos hon. Mae Cyng Gareth Jones, Llefarydd Hamdden Plaid Cymru ar y cyngor, wedi dweud fod ganddo bryderon mawr ar ol clywed fod Sir Gâr yn un o ddim ond pedwar cyngor yng Ngymru sy'n dal i ganiatau defnyddio'r gwelyau yn eu canolfannau, er gwaethaf digwyddiadau diweddar.

Mae'r cyngor sir wedi addo tynnu'r gwleyau o'r canolfannau yn y flwyddyn ariannol nesaf, ond dywedodd Cyng Jones nad yw hyn ddim yn ddigon cyflym. "Mae perygl y gwelyau hyn yn gwbl amlwg bellach," meddai, "fel y dangoswyd yn ddiweddar yn y Barri. Dwi am i'r cyngor atal gweithredu'r gwelyau hyn ar unwaith, a dwi hefyd yn gofyn am adroddiad i gyfarfod nesaf y Pwyllgor Craffu."

3/11/2009

Y Blaid yn erbyn codi'r dreth

Yng nghyfarfod Cyngor Sir Caerfyrddin yr wythnos ddiwethaf, ceisiodd grŵp y Blaid atal codi’r dreth gyngor o fwy na chwyddiant eleni. Roedd y glymblaid rhwng y pleidiau Llafur ac Annibynnol sy’n rhedeg y cyngor wedi cynnig codi’r dreth o 3.3%, er bod disgwyl i chwyddiant gwympo i sero neu lai yn ystod y flwyddyn.

Dywedodd Arweinydd grŵp y Blaid, Cyng. Peter Hughes Griffiths, “Mae’r sefyllfa economaidd bresennol yn gwbl eithriadol. Ymddengys nad dim ond dirwasgiad o’r math a welwn o bryd i’w gilydd yw hyn, ond rhywbeth llawer gwaeth. Ar hyn o bryd, does neb yn gwybod pa mor ddwfn fydd e, neu am faint fydd e’n para. O dan y fath amgylchiadau, mae ond yn iawn i’r cyngor fod yn gweithredu mewn ffordd eithriadol i ymateb i’r argyfwng, ac felly roeddwn i a fy ngrŵp wedi dadlau y dylem anelu - am eleni yn unig - i gadw’r codiad mor agos at sero ag sy’n bosib. Cynigion ni nifer o syniadau er mwyn cyflawni hynny, ond yn anffodus, doedd y glymblaid ddim yn fodlon gwrando ar ein dadleuon.”

Un awgrym a wnaed gan y grŵp oedd cyfrif y grantiau ychwanegol a ddisgwylir gan Lywodraeth y Cynulliad - cyfanswm o ryw £1.9 miliwn. Dywedodd Cyng. Gwyneth Thomas, “Mae’r Cyngor wedi derbyn gwybodaeth y bydd yn derbyn grant ychwanegol, ond mae wedi dewis anwybyddu’r arian hyn yn gyfan gwbl wrth lunio’r gyllideb. Mae angen cwrdd â rhai amodau cyn derbyn yr arian, ac mae’n bosib y bydd rhai costau bach er mwyn cwrdd â’r amodau hynny. Ond dwi’n hyderus y bydd y rhan fwyaf o’r arian hwn ar gael i’r cyngor. Hyd yn oed os nad oedden nhw ond yn cyfrif hanner o’r arian, byddai gyda nhw ddigon i dorri’r codiad treth yn sylweddol. Yn lle gwneud hynny, ymddengys eu bod nhw am anwybyddu’r arian yn llwyr, gan ofyn i’r trethdalwyr dalu mwy.

Roedd Cyng. David Jenkins wedi tynnu sylw at lwyddiant y cyngor dros y blynyddoedd diwethaf yn arbed arian wrth brynu nwyddau a gwasanaethau. Nododd fod y cyngor wedi cyrraedd ei darged ynghynt na’r disgwyl, ac yn dal i wella ei berfformiad. Dywedodd Cyng. Jenkins, “Nid yw’r arbedion ychwanegol hyn wedi’u cynnwys yn y gyllideb a roddwyd ger ein bron, ond mae’r cyngor yn gwybod yn iawn y bydd yn gallu gwireddu’r arbedion hyn. Dylai’r arbedion hyn gael eu pasio ymlaen i’r trethdalwyr trwy leihau’r dreth gyngor, eleni o bob blwyddyn. Bydd costau’n dal i ostwng yn ystod y flwyddyn sy’n dod, ond mae cyllideb y cyngor yn anwybyddu hynny er mwyn cyfiawnhau codiad uwch na’r angen yn y dreth gyngor.”

Gwaeth y grŵp apêl munud-olaf i Fwrdd Gweithredol y Cyngor i ail-feddwl ei gynnig, ac i roi ystyriaeth briodol i’r pwyntiau a wnaed gan y Blaid. Dywedodd Cyng. Hughes Griffiths ar ôl y cyfarfod, “Credaf i ni roi dadl resymol a synhwyrol i’r cyngor, ond bod aelodau Llafur ac Annibynnol wedi penderfynu anwybyddu’r pwyntiau a wnaethom ni. Roedd yn glir o rai o’r sylwadau a wnaed gan rai aelodau’r glymblaid eu bod wedi gwneud y penderfyniad yn barod ac nad ydynt yn deall y pwysau ariannol y bydd pobl gyffredin yn eu hwynebu yn ystod y flwyddyn sy’n dod.”

3/03/2009

Diffyg Democratiaeth

Mae Cyngor Sir Gâr wedi'i gyhuddo o ymddygiad annemocrataidd gan gynghorydd Plaid Cymru ar ôl i'r Bwrdd Gweithredol anwybyddu cais am fwy o wybodaeth gan un o'i Bwyllgorau Craffu. Roedd Cabinet y Cyngor wedi cynnig cau'r bwyty yn Neuadd y Sir oherwydd colledion ariannol. Ond, pan cafodd y mater ei drafod gan y Pwyllgor Craffu, penderfynodd y Pwyllgor ofyn am fwy o wybodaeth yn gyntaf, gan gynnwys opsiynau eraill, megis gwell cyhoeddusrwydd am y gwasanaeth.

Dywedodd Cyng Gwyneth Thomas, "Roedd mwyafrif clir yn y Pwyllgor Craffu o blaid oedi tra bod opsiynau eraill yn cael eu hystyried. Ond, ar ôl y cyfarfod, fe ddarganfuwyd fod y Bwrdd Gweithredol, heb aros am sylwadau'r Pwyllgor Craffu na neb arall, wedi rhuthro i roi rhybudd diswyddo i'r staff. Mae'r dull anneomcrataidd hwn o weithredu'n tanseilio'r holl broses craffu, ac yn amlygu sut mae'r glymblaid rhwng y Blaid Lafur a'r Blaid Annibynnol yn credu y gallant ddiystyru urhyw wrthwynebiad."

3/01/2009

Mae angen y swyddi'n gyntaf

Yng nghyfarfod diweddar o Gyngor Sir Gâr, mynegodd Cyng Mari Dafis, Plaid Cymru, ei phryderon yngylch strategaeth y llywodraeth ar gyfer hyfforddi pobl. Roedd Cyng Dafis yn dadlau nad ydym yn gwybod pryd mae swyddi’n cyrraedd na pha fath o swyddi, ac felly fod perygl ein bod yn darparu’r hyfforddiant anghywir – neu hyd yn oed fod angen ail-wneud yr hyfforddi os oedd gormod o oedi cyn ei defnyddio.

Yn siarad ar ôl y cyfarfod, dywedodd Cyng Dafis, “Dwi’n croesawu’n fawr y ffordd mae’r llywodraeth yn ehangu’r Cynllun Prentisiaeth Fodern, er enghraifft. A dwi’n falch iawn fod y Cyngor Sir yn ymdrechu i wneud mwy o ddefnydd o’r Cynllun. Ond, onibai fod sicrwydd y daw swyddi parhaol ar ôl y cyfnod hyfforddi, y mae perygl fod y fath gynllun ond yn cuddio gwir lefel diweithdra.

“Gall y bobl ifanc sy’n dysgu’r sgiliau hyn fynd yn rhwystredig iawn os na allan nhw byth arfer y sgiliau. Mae bron cynddrwg iddynt orffen eu hyfforddiant, ac wedyn gorfod ei ail-wneud gan fod cymaint o amser yn pasio cyn iddynt gael swyddi.”